Tumor dojke

Dojka je organ koji se nalazi kod oba pola, ali se kod žena razvija u većoj meri. Ona se sastoji od mlečnih žlezda, koje proizvode mleko, i mlečnih kanala koji prenose mleko do bradavice. Pored ovih struktura, dojka sadrži vezivno tkivo, masne naslage i krvne sudove.

Kod žena, dojke su ključne za dojenje jer omogućavaju proizvodnju mleka koje je neophodno za ishranu novorođenčadi. Razvoj dojki počinje tokom puberteta, pod uticajem hormona, i nastavlja se tokom trudnoće i dojenja kada se funkcija mlečnih žlezda prilagođava potrebama za mlekom. Osim svoje funkcionalne uloge, dojke imaju i estetski značaj i mogu biti predmet različitih kulturnih i socijalnih stavova.

Šta je tumor dojke?

Tumor dojke predstavlja abnormalan rast ćelija u tkivu dojke. Ovaj rast može biti benigni (nekancerozni) ili maligni (kancerozni). Tumori dojke mogu se razviti iz različitih delova dojke, kao što su mlečni kanali, lobule (žlezde koje proizvode mleko) ili vezivno tkivo. Dok benigni tumori često nisu opasni po život, maligni tumori mogu biti agresivni i širiti se na druge delove tela.

Koji su tipovi tumora dojke?

Tumori dojke se dele na benigne i maligne.

Benigni tumori dojke su nekancerozni i obično ne predstavljaju pretnju po život. Primeri uključuju fibroadenome, ciste i intraduktalne papilome. Ovi tumori ne napadaju okolna tkiva i ne metastaziraju (ne šire se na druge delove tela).

Maligni tumori su kancerozni i mogu biti agresivni. Oni imaju sposobnost invazije u okolna tkiva i mogu se proširiti na udaljene delove tela, proces poznat kao metastaziranje. Najčešći tip malignog tumora dojke je invazivni duktalni karcinom (IDC), ali postoje i drugi oblici kao što su invazivni lobularni karcinom (ILC), medularni karcinom, i mucinozni karcinom.

Faze tumora dojke

Tumor dojke se obično klasifikuje u pet glavnih stadijuma, od 0 do IV, koji označavaju napredovanje bolesti. Svaki stadijum pomaže u određivanju prognoze i najboljeg načina lečenja. Evo kratkog pregleda ovih stadijuma:

• Stadijum 0 (Karcinom in situ): Ovo je najraniji stadijum tumora dojke, gde su abnormalne ćelije prisutne, ali nisu se proširile izvan duktusa ili lobula gde su nastale. Duktalni karcinom in situ (DCIS) je primer stadijuma 0.
• Stadijum I: Ovaj stadijum označava mali, invazivni tumor. Tumor može biti do 2 cm u prečniku i nije se proširio na limfne čvorove ili se proširio na mali broj obližnjih limfnih čvorova.
• Stadijum II: Tumor može biti veći od 2 cm, ali manji od 5 cm, i može se proširiti na nekoliko obližnjih limfnih čvorova. Alternativno, tumor može biti manji od 2 cm, ali se proširio na limfne čvorove.
• Stadijum III: Ovaj stadijum označava veće tumore ili tumore koji su se proširili na veću grupu limfnih čvorova, ali se nisu proširili na udaljene delove tela. Stadijum III se dalje deli na potstadijume IIIA, IIIB, i IIIC, zavisno od veličine tumora i broja zahvaćenih limfnih čvorova.
• Stadijum IV: Ovaj stadijum, poznat i kao metastatski rak dojke, označava da se tumor proširio na druge delove tela, kao što su kosti, jetra, pluća ili mozak.

Klasifikacija stadijuma tumora dojke je složena i uključuje faktore kao što su veličina tumora, zahvaćenost limfnih čvorova, i prisutnost metastaza. Stadijum bolesti je ključan u planiranju lečenja i proceni prognoze pacijenta.

Koji su simptomi tumora dojke?

Simptomi tumora dojke mogu varirati zavisno od tipa i stadijuma tumora, ali neki od najčešćih simptoma uključuju:

1. Kvržica ili zadebljanje u dojci: Osećaj čvrste, često bezbolne kvržice u dojci ili pazuhu može biti jedan od prvih znakova tumora dojke.
2. Promene u veličini ili obliku dojke: Jedna dojka može postati primetno veća ili imati drugačiji oblik u odnosu na drugu.
3. Promene na koži dojke: Koža iznad tumora može postati crvena, zategnuta, naborana ili izgledati poput narandžine kore.
4. Promene na bradavici: Ovo može uključivati povlačenje bradavice (inverziju), iscedak iz bradavice koji može biti krvav, bistar ili mlečan.
5. Bol u dojci ili bradavici: Iako bol nije najčešći simptom tumora dojke, neki pacijenti mogu osećati bol ili nelagodnost u dojci ili bradavici.
6. Oticanje ili promene u području pazuha: Tumor dojke može uzrokovati oticanje limfnih čvorova u pazuhu, što može biti primetno kao kvržica ili zadebljanje.

Važno je napomenuti da ovi simptomi ne znače nužno da je u pitanju rak dojke. Mnogi benigni stanja, kao što su ciste ili fibroadenomi, takođe mogu uzrokovati slične simptome. Međutim, ako primetite bilo kakve promene u svojim dojkama, važno je da se obratite lekaru radi daljih pregleda i dijagnostike.

Koji su uzroci tumora dojke?

Uzroci tumora dojke nisu potpuno poznati, ali postoje brojni faktori rizika koji mogu doprineti njihovom razvoju.

Genetski faktori igraju značajnu ulogu; žene koje imaju bliske rođake sa istorijom raka dojke, posebno one sa mutacijama gena BRCA1 i BRCA2, imaju veći rizik.

Hormonalni faktori takođe mogu doprineti, jer dugotrajna izloženost estrogenu može povećati rizik od raka dojke.

Ostali faktori rizika uključuju: starost, gojaznost, konzumaciju alkohola, pušenje, i raniji razvoj benignih bolesti dojke.

Kako se dijagnostikuje tumor dojke?

Dijagnostikovanje tumora dojke započinje analizom krvi koja može otkriti markere tumora ili abnormalnosti u krvnim parametrima.

Međutim, ključne dijagnostičke metode uključuju slikovne tehnike kao što su mamografija, ultrazvuk dojke, i magnetna rezonanca (MR).

Multislajsni skener (MSCT), koji pružaju detaljne slike tkiva dojke, takođe su značajni u proceni rasprostranjenosti tumora i planiranju tretmana.

Biopsija, gde se uzima uzorak tkiva za laboratorijsku analizu, je definitivna metoda za potvrdu dijagnoze.

Lečenje tumora dojke

Lečenje tumora dojke zavisi od tipa i stadijuma tumora, kao i opšteg zdravstvenog stanja pacijenta. Benigni tumori često ne zahtevaju lečenje osim ako ne izazivaju simptome ili nelagodnost. U takvim slučajevima može se preporučiti hirurško uklanjanje.

Za maligne tumore, lečenje obično uključuje kombinaciju hirurgije, hemoterapije, radioterapije i hormonske terapije. Hirurgija može uključivati lumpektomiju (uklanjanje tumora i malo okolnog tkiva) ili mastektomiju (uklanjanje cele dojke). Hemoterapija i radioterapija se često koriste za uništavanje preostalih kancerogenih ćelija i smanjenje rizika od povratka bolesti. Hormonska terapija može biti efektivna kod tumora koji su hormonski receptori pozitivni, jer smanjuje nivo hormona koji podstiču rast kancera.

Tumor dojke kod trudnica i dojilja

Tumor dojke kod trudnica i dojilja predstavlja poseban izazov zbog potrebe za očuvanjem zdravlja majke i deteta. Dijagnoza može biti otežana jer promene u dojkama tokom trudnoće i dojenja mogu maskirati simptome. Ako se sumnja na tumor, bezbedne dijagnostičke metode kao što su ultrazvuk ili MR (magnetna rezonanca) bez kontrasta mogu biti korišćene.

Lečenje u ovim slučajevima zahteva pažljivo razmatranje. Hirurgija se može obaviti tokom trudnoće, dok se hemoterapija može koristiti u drugom i trećem trimestru. Radioterapija se obično odlaže za period nakon porođaja. Hormonska terapija se ne preporučuje tokom trudnoće zbog potencijalnih rizika za fetus.

U svim slučajevima, multidisciplinarni tim stručnjaka koji uključuje onkologe, hirurge, i ginekologe, treba da bude uključen u planiranje lečenja kako bi se obezbedio najbolji mogući ishod za majku i dete.

Cenovnik naših pregleda pogledajte ovde.